Za powstawanie kamienia nazębnego odpowiedzialna jest niedostateczna technika mycia zębów. Źle usunięta płytka nazębna utwardza się na powierzchni zębów, przyjmując ostatecznie kamień nazębny. Dlatego też ważna jest systematyczna i odpowiednia profilaktyka ukierunkowana na efektywne i skuteczne usuwanie płytki nazębnej.
Kamień nazębny to zmineralizowana płytka bakteryjna, która powstaje z resztek jedzenia, bakterii i śliny. Proces mineralizacji zachodzi w wyniku obecności jonów wapnia i fosforanów, które utwardzają płytkę bakteryjną w ciągu kilku dni. Kamień najczęściej osadza się w miejscach trudnodostępnych, takich jak linia dziąseł, przestrzenie międzyzębowe i tylne powierzchnie zębów.
Pasta na kamień nazębny działa przede wszystkim profilaktycznie. Jej głównym zadaniem jest zapobieganie ponownemu tworzeniu się płytki i ograniczenie procesu mineralizacji. Osiąga się to dzięki obecności składników chemicznych i ściernych. Pasty usuwające kamień często zawierają również delikatne substancje ścierne, takie jak krzemionka hydratyzowana lub wodorowęglan sodu, które wspomagają mechaniczne usuwanie resztek płytki przed jej mineralizacją.
Niektóre pasty mają też działanie antybakteryjne – zawierają triklosan, chlorek cetylopirydyniowy lub olejki eteryczne (np. z drzewa herbacianego). Dzięki temu redukują liczbę bakterii odpowiedzialnych za tworzenie płytki nazębnej i stany zapalne dziąseł. Dodatkowo wiele past na kamień zawiera fluor, który wzmacnia szkliwo i wspomaga walkę z próchnicą, co jest szczególnie istotne przy skłonności do nagromadzania osadów.
Wybór odpowiedniej pasty na kamień nazębny powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb użytkownika, stanu jego jamy ustnej oraz podatności na odkładanie się osadów. Jeśli kamień nazębny tworzy się bardzo szybko, warto sięgnąć po pasty o działaniu antybakteryjnym. Dzięki redukcji flory bakteryjnej, zmniejszają one ryzyko rozwoju płytki nazębnej, a tym samym również kamienia.
Pasta, która najlepiej usuwa kamień nazębny posiada w swoim składzie substancje czynne. takie jak chlorheksydyna, aktywny tlen, chlorek cetylpirydyniowy, enzymy oraz ksylitol. Sprawdzone pasty do mycia zębów na kamień nazębny to: KIN B5, OxySafe PRO2, Curasept ADS DNA 705, Vitis Gingival. W przypadku kamienia nazębnego dobrze sprawdzą się również czarne pasty z węglem oraz pasty do pogłębionego czyszczenia zębów jak ApaCre Home Polish, stosowane nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Dentyści polecają wraz z pastami na kamień nazębny stosowanie past przywracające gęstość szkliwa z hydroksypatytem wapnia. Uzupełniają drobne nierówności szkliwa co utrudnia odkładanie płytki nazębnej na powierzchni zębów.
Dla osób szczególnie narażonych na szybkie odkładanie się kamienia – np. palaczy, kawoszy, czy osób z aparatem ortodontycznym – pasta na kamień nazębny powinna być stosowana w połączeniu z odpowiednią techniką szczotkowania. Warto nauczyć się tzw. techniki wymiatającej lub metody Bass’a, które skutecznie usuwają płytkę z linii dziąseł i trudnodostępnych miejsc. Pomocne mogą być też elektryczne szczoteczki z końcówkami o działaniu polerującym.
Warto pamiętać, że nawet najlepsza pasta nie zastąpi regularnej higieny jamy ustnej i profesjonalnego czyszczenia u dentysty. Pasty na kamień nazębny są skuteczne jedynie jako część codziennej profilaktyki. Duże znaczenie ma systematyczność – pastę należy stosować dwa razy dziennie, używać nici dentystycznej, a także płukanek do ust wspomagających walkę z płytką bakteryjną.
Niektóre substancje antybakteryjne mogą jednak powodować podrażnienia lub reakcje alergiczne – przed regularnym stosowaniem warto więc przeprowadzić próbę uczuleniową lub skonsultować się ze stomatologiem.
